Tính khoảng cách đến thiên thể - Mui Ne Vietnam

2. Tính khoảng cách đến thiên thể.

Từ hình 41, ta xét ∆AMO có :

Hình 43

R = sin p

D sin MAO

= sin p sin(180o - Z)

R = sin p

D sin Z

Xét ∆ vuông AM1O có :

R

= sin p o

D

từ đó sinp = sinposinZ

Vì p và po nhỏ nên có thể viết :

p = posinZ Trong đó R : bán kính Trái đất

∆ : khoảng cách từ tâm Trái đất đến thiên thể.

Như vậy khoảng cách đến thiên thể là :∆ =

R

sin p0

Như vậy muốn xác định Mui Ne Vietnam được những cách đến thiên thể ta phải xác định thị sai chân trời.

Xét hai nơi A và B trên Trái đất ở cùng một kinh tuyến λA = λB, φA ¹ φB), trong đó φ1 =

XOA , j2 = XOB , j1 > j2

Ta có Z1M = Z1: khoảng cách đỉnh của thiên thể M tại A.

Z2 M = Z2 : khoaûng caùch ñænh của M tại B. AMO = p1

OMB = p2

Xét tứ giác OAMB ta có :

BOA + OAM + AMB + MBO = 360o

Hình 44

(j1 - j2) + (180o-Z1) + (p1+p2) + (180o-Z2) = 360o

Hay p1 + p2 = Z1 + Z2 - j1 + j2

Mà	p1	= posinZ1
	p2	= posinZ2

Vậy po(sinZ1+sinZ2) = Z1+Z2 - φ1 + φ2

p = Z1 + Z2 - j1 + j2

sin Z1 + sin Z2

Vậy để xác định thị sai chân trời po chỉ cần xác định khoảng cách đỉnh của thiên thể từ

2 điểm khác nhau trên cùng một kinh tuyến. Phép đo này không đến nỗi phức tạp lắm. Từ

đó ta có thể xác định được khoảng cách đến thiên thể.

Bằng cách này người ta xác định thị sai của Mặt trăng:

po = 57’2”67 + 0”06

Từ đó khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trăng là:

r = 384.400km.

* Thị sai chân trời của Mặt trời nếu xác định phương pháp này sẽ mắc sai số khác lớn,

vì Mặt trời ở khá xa Trái đất. Cuối thế kỷ XVII người ta đã xác định gián tiếp thị sai Mặt trời qua thị sai của sao hỏa khi hành tinh này giao hội với Trái đất. Kết hợp với phương pháp vô tuyến định vị năm 1964 Hội Thiên văn Quốc tế xác định giá trị của thị sai chân trời của Mặt trời là:

Po = 8”794

Từ đó khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời là một đơn vị thiên văn bằng :

A = 1đvtv = 1AU = 149,6.106km

- Đối với các thiên thể ở xa thì khoảng cách đến nó được xác định qua thị sai hàng năm

và đơn vị thiên văn.

Từ hình 42 ta có:

a = sin p

D

Từ đó ∆ =

π - thị sai hàng năm của thiên thể S.

a- khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời.

a

sin p

-Ngày nay người ta có thể xác định khoảng cách đến thiên thể bằng phương pháp vô tuyến định vị:

D = ct

2

trong đó c : vận tốc sóng điện từ

t : thời gian xung sóng điện từ phát đi từ Trái đất và phản hồi từ

thiên thể trở lại Trái đất.

-Khoảng cách đến các thiên thể xa xôi, đến các sao có thể xác định bằng cách khác (sẽ xét sau)